Ban Thanh tra nhân dân được thành lập ở xã, phường, thị trấn, cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước để giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở của cơ quan, tổ chức, cá nhân, góp phần phát huy dân chủ, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của CNVCLĐ.

Hằng năm, Liên đoàn Lao động tỉnh, Công đoàn cấp trên cơ sở đều có văn bản hướng dẫn, chỉ đạo các Công đoàn cơ sở phối hợp cùng chuyên môn đồng cấp, người sử dụng lao động tuyên truyền, phổ biến các chỉ thị Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước gắn với Hướng dẫn số 1271/HD-TLĐ, Nghị định số 159/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật Thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban TTND với nhiều hình thức phong phú, đa dạng; tổ chức tập huấn về nguyên tắc, nội dung hoạt động của Ban TTND ở cơ sở, nội dung, trình tự kiện toàn tổ chức trong Hội nghị CBCC và Hội nghị người lao động gắn với nghiệp vụ kiểm tra, giám sát cũng như hoạt động công đoàn cho cán bộ chủ chốt của công đoàn các cấp.

Liên đoàn Lao động tỉnh tổ chức tập huấn kỹ năng cho cán bộ công đoàn

Từ năm 2017 đến nay, các cấp Công đoàn trong tỉnh đã tổ chức tuyên truyền các chế độ chính sách, trong đó có các nội dung về công đoàn tham gia tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở; tổ chức và hoạt động của Ban TTND cho cán bộ công đoàn các cấp trong tỉnh được 1.317 buổi với 126.183 người tham gia. 

Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã chỉ đạo các cấp công đoàn trong tỉnh tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho cán bộ công đoàn các cấp lồng ghép các nội dung, trong đó có các nội dung về tổ chức hoạt động của Ban TTND, nguyên tắc, cách thức hoạt động, đối tượng giám sát và nội dung, phạm vi giám sát; tham gia tổ chức thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở...Chú trọng công tác tập huấn cho cán bộ làm công tác công đoàn để nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật, kỹ năng đối thoại trong quá trình giám sát, đối thoại, hoà giải tại cơ sở, bảo vệ quyền, lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động và của doanh nghiệp. Kết quả 05 năm qua đã tổ chức 82 buổi tập huấn với 7.413 người tham gia.

Hướng dẫn các cấp công đoàn trong tỉnh phối hợp kiểm tra, giám sát các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong việc tổ chức, triển khai thực hiện hoạt động của Ban TTND lồng ghép với việc thực hiện thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, quy chế, đề xuất bổ sung, sửa đổi cho phù hợp, đảm bảo quyển, lợi ích hợp pháp cho CNVCLĐ. Kết quả đã kiểm tra hoạt động của Ban TTND được 1.957 cuộc với 1.957 đơn

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Lào Cai có 1.027 Ban TTND đã thành lập và đang hoạt động trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Trong đó số Ban TTND ở cơ quan nhà nước là  216 chiếm tỷ lệ 21 %; Số Ban TTND ở cơ quan hành chính cấp xã, phường, thị trấn là 152 chiếm tỷ lệ 14,8 %; Số Ban TTNN ở đơn vị sự nghiệp công lập là 651 chiếm tỷ lệ 63 %; Số Ban TTND ở doanh nghiệp nhà nước là 08 chiếm tỷ lệ tỷ lệ 0,7 %. 

Hằng năm Ban Chấp hành Công đoàn các đơn vị đã chủ động phối hợp với chuyên môn, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị kiện toàn tổ chức hoạt động của Ban TTND giám sát, chỉ đạo Ban TTND xây dựng Kế hoạch công tác năm, tạo điều kiện để Ban TTND hoạt động độc lập theo đúng quy định tại Điều 66, Điều 67 Luật Thanh tra; Điều 27 Nghị định số 159/2016/NĐ-CP; Ban Chấp hành các CĐCS chủ động tham mưu, đề xuất với chuyên môn, người đứng đầu đơn vị về chế độ phụ cấp của Ban TTND theo quy định tại Thông tư số 63/2017/TT–BTC này 19/6/2017 “Quy đinh về lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí bảo đảm hoạt động của Ban TTND”. Đã xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động của nhiệm kỳ và hàng năm; xây dựng quy chế hoạt động theo đúng quy định...Ban TTND đã đề nghị với thủ trưởng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp giải quyết kiến nghị sau giám sát là 21 cuộc và đến nay cũng đã được giải quyết kịp thời và dứt điểm không để xẩy ra khiếu kiện vượt cấp. 

Tuy nhiên, hoạt động của Ban TTND còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế đó là: Ban TTND là hoạt động giám sát không mang tính quyền lực, chuyên sâu; không trực tiếp xử lý đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm mà chỉ dừng lại ở việc phát hiện và kiến nghị xử lý, do vậy tính hiệu lực không cao mà phụ thuộc vào trách nhiệm giải quyết của cơ quan có thẩm quyền. Các thành viên của Ban TTND 100% kiêm nhiệm, còn hạn chế về nghiệp vụ chuyên môn, chưa chuyên sâu đối với một số nội dung giám sát, dẫn đến chất lượng, hiệu quả giám sát chưa cao. Việc tổ chức tập huấn nghiệp vụ giám sát cho cán bộ tham gia Ban TTND chưa được thường xuyên, đầy đủ hiệu quả còn hạn chế; chế độ thù lao còn thấp, kinh phí hỗ trợ hoạt động ở nhiều đơn vị chưa bảo đảm nên ảnh hưởng trực tiếp đến việc tổ chức hoạt động cũng như chất lượng, hiệu quả hoạt động của Ban TTND ở từng đơn vị. Việc hoạt động chủ yếu dựa theo kinh nghiệm, do vậy hoạt động ở một số ban TTND chưa có sự chủ động, nội dung giám sát còn chung chung chưa cụ thể... Một số cơ quan ít đoàn viên, công đoàn cơ sở ghép do vậy hoạt động Ban TTND còn gặp nhiều khó khăn trong việc triển khai và giám sát.

Để phát huy hơn nữa vai trò hoạt động của Ban TTND trong thời gian tới, các cấp Công đoàn tỉnh Lào Cai cần tập trung thực hiện tốt một số nội dung: Tiếp tục hướng dẫn, triển khai các văn bản về Ban TTND tại Nghị định số 159/2016/NĐ-CP quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban TTND. Hằng năm Ban Chấp hành Công đoàn các cấp chủ động xây dựng kế hoạch, phối hợp tổ chức tập huấn nghiệp vụ và kiểm tra việc thực hiện xây dựng Kế hoạch công tác năm của Ban TTND. Ban Chấp hành các CĐCS chủ động rà soát, hướng dẫn việc củng cố, kiện toàn về tổ chức, đảm bảo số lượng thành viên Ban TTND, theo đúng quy định; nâng cao chất lượng hoạt động của Ban TTND, chú trọng giám sát việc thực hiện QCDC và các chế độ chính sách có liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của cán bộ, đoàn viên, NLĐ. Công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở cần có hướng dẫn cụ thể cho CĐCS chỉ đạo hoạt động của Ban TTND theo quy định; thực hiện tốt công tác chỉ đạo, kiểm tra, rút kinh nghiệm, kịp thời khen thưởng, biểu dương tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác Thanh tra nhân dân. Ban Chấp hành các CĐCS tích cực tuyên truyền, vận động, hướng dẫn cán bộ, đoàn viên, NLĐ trong đơn vị chủ động thực hiện quyền giám sát của mình trong hoạt động của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp để kịp thời phản ánh cho Ban TTND cũng như các cấp, ngành chức năng kịp thời giải quyết những vi phạm. 

Các cấp Công đoàn Lào Cai đã có các giải pháp triển khai và tổ chức thực hiện có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm giúp cho Ban TTND ở các cơ quan, đơn vị, trường học, doanh nghiệp nhà nước hoạt động đúng quy định hiện hành, CĐCS thực hiện tốt chức năng tham gia quản lý, chức năng giám sát và phản biện xã hội, góp phần thực hiện dân chủ, phòng, chống tiêu cực và việc thực hiện tốt nhiệm vụ chuyên môn./.