Nhằm chuyển đổi cơ cấu, tăng giá trị sản xuất nông nghiệp vùng đất du lịch Sa Pa, Lào Cai, với đam mê và những trăn trở lâu nay, đoàn viên công đoàn Đinh Thị Thu Hà đã hoàn thiện sáng kiến nghiên cứu quy trình trồng, chăm sóc và nhân rộng mô hình trồng cây hoa mai hồng cổ ở Sa Pa. Sáng kiến này vừa bảo tồn loài hoa quý, vừa mở ra hướng cho sản xuất nông nghiệp giá trị cao và bền vững, góp phần nâng cao thu nhập gắn liền với du lịch địa phương trong và ngoài nước.

Đoàn viên Đinh Thị Thu Hà là Kỹ sư nông nghiệp, phòng kỹ thuật, thuộc công đoàn cơ sở Trung tâm giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai. Ngay từ những ngày còn ngồi trên giảng đường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, chị đã cùng các thầy cô nghiên cứu các mô hình nông lâm kết hợp tại Bảo Nhai (Lào Cai) và tại Thái nguyên về cây lạc, đỗ tương, lúa, sắn... Sau khi về công tác tại phòng kỹ thuật chị còn tham gia nghiên cứu nhiều đề tài trong đó có: “So sánh, đánh giá đặc điểm sinh trưởng phát triển cây hoa ly và nghiên cứu phương pháp bảo quản củ hoa ly để cho hoa nở đúng tết nguyên đán”, Đề tài này đã được giải thưởng về tính ứng dụng cao trong việc xóa đói giảm nghèo bền vững cho nông thôn. Chị còn đạt Giải nhất Hội thi sáng tạo kỹ thuật Lào Cai lần thứ III năm 2012 – 2013, với Đề tài chọn tạo cây ăn quả có thời gian ra hoa đậu quả sớm năng suất cao, chất lượng quả ngon - lê VH6 tại Lào Cai.
Nhận thấy cây hoa mai hồng cổ chỉ có ở Sa Pa, khi chưa nở nụ có màu hồng đỏ và khi nở hoa có màu trắng muốt, đến khi hoa tàn lại chuyển về màu đỏ, rất sặc sỡ, nhiều cấp độ màu sắc từ trắng muốt đến hồng nhạt, đến màu đỏ. Chính đặc điểm độc đáo này mà mai hồng cổ được nhiều người chơi hoa sành điệu của nhiều địa phương cả nước, nhiều nhất là Hà Nội, Hải Phòng ... chọn mua để chơi trong dịp tết đến xuân về, nhiều thượng khách đặt mua cây với giá trị cao làm cho chủ hoa hết sức bất ngờ. Những năm gần đây, Sa Pa được công nhận là khu du lịch đặc biệt của quốc gia thì trăn trở của Đảng bộ, nhân dân các dân tộc Sa Pa cũng như Lào Cai đặt ra là làm sao khai thác được thế mạnh du lịch này. Sáng kiến của chị Hà thật trúng và “Đúng chỗ, đúng lúc”.
Những hiệu quả lớn đến từ một sáng kiến “Nghiên cứu hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc hoa mai hồng cổ Sa Pa ”
Trước đây cây hoa mai hồng cổ Sa Pa được một số gia đình khu vực vùng cao thuộc thị xã Sa Pa trồng để làm cây cảnh, được duy trì, bảo tồn nhưng số lượng ít. Khi bùng nổ du lịch ở Sa Pa thì cây hoa này đẹp, có giá trị cao nên bị khai thác, đem bán hết, nếu không có kế hoạch bảo tồn thì sẽ có nguy cơ bị tuyệt chủng. Một điểm đặc biệt nữa là hoa mai hồng cổ không có quả nên việc nhân giống trước đây bằng phương pháp chiết cành, tuy nhiên phương pháp này tốc độ nhân giống không đáp ứng nhu cầu thị trường, một số đề xuất về nhân giống hoa này đã được nêu ra nhưng chưa thuyết phục và khả thi vì nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan.
Trăn trở với công việc bảo tồn giống và đam mê, yêu quý loài hoa mai hồng cổ Sa Pa, đoàn viên công đoàn Đinh Thị Thu Hà đã nhận rõ những thuận lợi, và nhất là khó khăn, vướng mắc và yêu cầu nhiệm vụ đặt ra khi bắt tay vào nghiên cứu, tuy nhiên đây là việc làm có lợi cho dân, cho địa phương nên phải quyết tâm làm cho tốt và đạt hiệu quả. Từ nguồn vật liệu là cây mai hồng cổ Sa Pa chị đã tiến hành nghiên cứu hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh. Thí nghiệm được tiến hành với 3 loại cây (cây 6 tháng tuổi, cây 12 tháng tuổi, cây 24 tháng tuổi). Các thí nghiệm mà đồng chí nghiên cứu đó là: Việc chăm sóc cây ghép, cây giâm cành từ cây đầu dòng đã được nghiên cứu, tuyển chọn. Ảnh hưởng của độ tuổi khi trồng đến số lá, chế độ bón phân, nước tưới đến khả năng sinh trưởng, phát triển, các biện pháp điều tiết sinh trưởng, điều chỉnh cho hoa nở đúng dịp tết nguyên đán; đến việc đánh giá tình hình sâu bệnh hại trên cây hoa mai hồng cổ Sa Pa và khả năng nhân rộng diện tích trồng ở những vùng trong tỉnh có điều kiện độ cao, khí hậu gần tương tự.
Thuận lợi nhất là cây hoa mai hồng cổ có khả năng chịu hạn, phù hợp với vùng cao. Măt khác, cây không kén đất nên có thể trồng trên các loại đất thịt, đất cát pha, sét pha, đất phù sa, đất đỏ bazan, hoặc đất có lẫn đá sỏi, các diện tích bỏ hoang ... Nếu trồng trong chậu nên bổ sung tro, trấu, xơ dừa, vỏ đậu phộng,… và cát sẽ giúp thoát nước rất tốt. Mật độ trồng đạt 6.000 cây/ha.
Với nhiều ưu điểm nổi trội về sinh trưởng, kiểu dáng, chất lượng hoa mang lại nguồn thu lớn cho người nông dân trồng hoa. Một ha trồng hoa mai hồng cổ được 6.000 cây, sau khi trồng 1 năm, mỗi cây bán ra thị trường trị giá không dưới 200 ngàn đồng, giá trị canh tác 1 ha hoa mai hồng cổ Sa Pa là 1,2 tỷ đồng (nếu đất ruộng trồng lúa thì giá trị canh tác đạt 83,3 triệu đồng/ha), lãi thuần trung bình 500 triệu đồng/ha, vượt xa các loại cây trồng khác.
Lan tỏa sáng kiến hay đến những giải pháp lâu dài
Sáng kiến của chị Đinh Thị Thu Hà đã mở ra hướng sản xuất nông nghiệp bền vững gắn liền với du lịch tại các địa phương của tỉnh. Hiện tại xây dựng mô hình trồng 3 ha hoa mai hồng cổ cho 200 hộ dân tại một số vùng sinh thái có khí hậu lạnh và mát quanh năm đó là xã Y Tý huyện Bát Xát; xã Tà Chải huyện Bắc Hà và xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa làm cơ sở để nhân rộng ra các địa phương thời gian tới. Về thị trường tiêu thụ thì yên tâm vì dư địa cho loài cây này còn lớn, mặt khác cây càng lâu năm, càng to đẹp thì giá trị càng cao, nếu kết hợp với nghệ thuật trồng cây cảnh để chăm sóc, tạo thế ... thì càng nâng cao hiệu quả kinh tế.
Không chỉ là người đam mê nghiên cứu giống cây trồng, trong hoạt động công đoàn chị Đinh Thị Thu Hà còn là đoàn viên công đoàn gương mẫu, nhiệt tình, là tổ trưởng công đoàn bộ phận, chi ủy viên Chi bộ 9, chị luôn giữ được truyền thống tích cực, đam mê sáng tạo trong các phong trào thi đua trong cơ quan, đơn vị, địa phương, đặc biệt trong đợt phát động, thực hiện Chương trình “75 nghìn sáng kiến, vượt khó, phát triển”, sáng kiến về “Nghiên cứu hoàn thiện quy trình trồng, chăm sóc hoa mai hồng cổ Sa Pa” của chị đã vinh dự và tự hào được Tổng Liên đoàn công nhận là một trong số 130 sáng kiến tiêu biểu, xuất sắc cả nước để tôn vinh và trao tặng bằng Lao động sáng tạo. Đây là một minh chứng rõ nét cho sự say mê sáng tạo, là tấm gương sáng cho đồng nghiệp noi theo và cũng là gương sáng nổi bật trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Khu nghiên cứu ghép cây giống mai hồng cổ
Cây hoa mai hồng cổ Sa Pa (sau khi trồng từ 2-3 năm)