Công đoàn tỉnh Lào Cai được Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (Tổng Liên đoàn) đánh giá là đơn vị dẫn đầu của khu vực Tây Bắc trong thực hiện công tác phát triển đoàn viên và thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS). Nhằm thực hiện có hiệu quả chương trình, đề án về “Phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở” của Tổng Liên đoàn; Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 23/02/2010 và Đề án số 07-ĐA/TU ngày 25/10/2013 của Tỉnh ủy Lào Cai về “Xây dựng Đảng và các đoàn thể nhân dân trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, giai đoạn 2013-2015 và định hướng đến năm 2020”. Với phương châm “Ở đâu có công nhân lao động, ở đó có tổ chức công đoàn”, với mục tiêu hoạt động“Vì quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động, vì sự phát triển bền vững của tỉnh Lào Cai, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động công đoàn”. Trong những năm qua, các cấp Công đoàn Lào Cai luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, vì người lao động; với cách làm sáng tạo, đổi mới của đội ngũ cán bộ công đoàn trong toàn tỉnh; Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh Lào Cai xác định công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở (CĐCS) là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, từ đó các cấp công đoàn trên địa bàn tỉnh không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, triển khai đồng bộ các giải pháp phù hợp với thực tiễn của đơn vị, địa phương. Nhờ vậy, công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS luôn hoàn thành và vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra.
Trên cơ sở thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương và nhất là từ khi có Nghị định 98/2014/NĐ-CP, ngày 24/10/2014 của Chính Phủ quy định việc thành lập tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị-xã hội tại doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế; Trước đó Tỉnh ủy Lào Cai ban hành Chỉ thị số 33-CT/TU ngày 23/02/2010 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lào Cai về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát triển đoàn viên, xây dựng tổ chức Công đoàn ở các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước (DNKVNNN); Đề án số 07-ĐA/TU ngày 25/10/2013 của Tỉnh ủy Lào Cai về “Xây dựng Đảng và các đoàn thể nhân dân trong các DNKVNNN, giai đoạn 2013-2015 và định hướng đến năm 2020”, Thông tri 02-TT/TU ngày 13/9/2016 của Tỉnh ủy Lào Cai, về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát triển đoàn viên, xây dựng tổ chức công đoàn ở các DNKVNNN; Nghị quyết 6a/NQ-TLĐ ngày 06/01/2011 của Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, về “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức và nâng cao chất lượng hoạt động của công đoàn cơ sở”. Thực hiện Nghị quyết Đại hội Công đoàn Việt Nam, Đại hội Công đoàn tỉnh Lào Cai và chương trình phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở của Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn, Ban Chấp hành LĐLĐ tỉnh Lào Cai đã xây dựng các chương trình, đề án về “Phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các DNKVNNN”;  Xác định rõ nhiệm vụ phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở là nhiệm vụ trọng tâm, là vấn đề sống còn của tổ chức công đoàn trong giai đoạn mới.
Song trong giai đoạn vừa qua, trong quá trình thực hiện công tác phát triển đoàn viên cũng có nhiều thuận lợi cơ bản, đó là thành tựu khoa học công nghệ ngày càng phát triển; BCH Trung ương Đảng đã có Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 03/6/2017 về “Phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN” sẽ tạo điều kiện thuận lợi để tổ chức Công đoàn thực hiện tốt hơn vai trò, chức năng, nhiệm vụ. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai nhiệm kỳ 2015- 2020 đề ra với 4 chương trình công tác trọng tâm, 19 đề án phát triển kinh tế xã hội đã khai thác các tiềm năng, lợi thế của tỉnh, tạo đà cho sự phát triển kinh tế - xã hội; sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế hợp lý, đào tạo nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, an sinh xã hội là những điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trên địa bàn hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả. Kinh tế - xã hội của tỉnh ổn định và phát triển, nhất là cửa khẩu quốc tế; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, đời sống của CNVCLĐ không ngừng được nâng lên...đã thu hút đực nhiều nhà đầu tư, doanh nghiệp đến Lào Cai lập nghiệp.
Trong quá trình hoạt động, Công đoàn tỉnh Lào Cai tuy vậy vẫn còn gặp nhiều khó khăn thách thức, như còn có đơn vị thiếu chủ động trong việc tham mưu cho cấp uỷ, phối hợp với chính quyền, chuyên môn cùng cấp ra văn bản chỉ đạo nhằm tăng cường sự lãnh đạo của cấp uỷ đảng để làm tốt công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS trong các doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước và nâng cao ý thức trách nhiệm của chủ doanh nghiệp đối với việc thực hiện chế độ, chính sách pháp luật đối với người lao động. Công tác tuyên truyền, vận động ở một số đơn vị còn chưa đa dạng phong phú, chậm đổi mới; Nhận thức của chủ doanh nghiệp ở nhiều đơn vị về tổ chức công đoàn còn hạn chế; Tình trạng vi phạm pháp luật lao động, Luật Công đoàn còn diễn ra ở một số nơi; Số lượng các doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, lực lượng lao động chủ yếu là ngắn hạn và mùa vụ, nên khó khăn cho việc tập hợp, tuyên truyền, vận động; Quản lý Nhà nước về pháp luật lao động còn bất cập, các chế tài xử phạt vi phạm pháp luật chưa đủ sức răn đe; mặt khác, biên chế cán bộ chuyên trách công đoàn cấp trên cơ sở còn ít, kinh phí hạn hẹp nên khó khăn trong công tác phát triển đoàn viên công đoàn... đó là những rào cản làm ảnh hưởng không nhỏ tới công tác tuyên truyền vận động người lao động gia nhập tổ chức công đoàn. 
Xác định rõ mục tiêu, phương hướng nhiệm vụ và các giải pháp thực hiện chỉ tiêu của Nghị quyết Đại hội Công đoàn tỉnh Lào Cai về công tác phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước. Gắn công tác phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước với đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 28/01/2008 Hội nghị lần thứ 6 BCH Trung ương Đảng khoá X về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân VIệt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 03/6/2013 Hội nghị lần thứ 7 BCH Trung ương Đảng khoá XI về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới; Đề án số 24-ĐA/TU ngày 15/11/2011 của Tỉnh uỷ Lào Cai, về “Nâng cao năng lực, đổi mới nội dung và phương thức hoạt động công tác vận động quần chúng, giai đoạn 2011-2015”. Ngay sau Đại hội Công đoàn tỉnh, nhiệm kỳ 2003-2008, Ban Chấp hành LĐLĐ tỉnh đã bàn bạc, thảo luận và thống nhất đưa ra những mục tiêu cụ thể, nhằm thực hiện có hiệu quả công tác phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước, Ban Chấp hành LĐLĐ tỉnh đã thống nhất đưa ra những mục tiêu cụ thể, nhằm thực hiện có hiệu quả công tác phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở, đó là: (1) Tập hợp đông đảo công nhân, viên chức, lao động vào tổ chức Công đoàn để chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. (2) Nâng cao nhận thức của người lao động và người sử dụng lao động về vai trò của tổ chức công đoàn. (3) Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động CĐCS trong các DNKVNNN; Nâng tỷ lệ CĐCS đạt vững mạnh hàng năm. Phát huy vai trò CĐCS đại diện người lao động theo quy định pháp luật, xây dựng mối quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp, nâng cao vị thế của tổ chức công đoàn, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Trên cơ sở đó, các cấp công đoàn đề ra những biện pháp cụ thể, như làm tốt công tác tham mưu với cấp uỷ Đảng, chính quyền về công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS; Tích cực tuyên truyền, vận động CNVCLĐ vào tổ chức công đoàn. Xây dựng kế hoạch phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS sát với thực tế. Ưu tiên nguồn lực, vật lực cho công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS; Đánh giá thực trạng chất lượng, hiệu quả hoạt động CĐCS; Thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ CĐCS; Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động CĐCS trong các doanh nghiệp.   
Trong những năm qua, các cấp công đoàn trong tỉnh với cách làm đổi mới, sáng tạo của đội ngũ cán bộ công đoàn trong tỉnh, nhất là sự lãnh, chỉ đạo, quyết liệt đồng bộ các biện pháp theo quan điểm“Chủ động, kiên trì, linh hoạt, hiệu quả”; triển khai, thực hiện có hiệu quả các chương trình, đề án của Ban Chấp hành, xây dựng mô hình “Dân vận khéo” trong tuyên truyền, vận động công nhân, lao động gia nhập tổ chức công đoàn; luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, vì người lao động; công tác phát triển đoàn viên và thành lập CĐCS có nhiều đột phá, đặc biệt phát triển về số lượng đoàn viên công đoàn, CĐCS trong tỉnh tăng rõ rệt. Từ ngày tái lập tỉnh năm 1991, Lào Cai chỉ có 149 CĐCS (không có CĐCS khu vực ngoài Nhà nước), với 22.676 cán bộ, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ); có gần 20.000 đoàn viên công đoàn (ĐVCĐ). Đến năm 2020, tỉnh có trên 70 nghìn CNVCLĐ, trong đó LĐLĐ tỉnh trực tiếp quản lý trên 54.000 người, số đoàn viên công đoàn gần 42.000 người, với 1.237 CĐCS, trong đó trong các doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước là 213 CĐCS; so với năm 2011, toàn tỉnh tăng trên 47 nghìn CNVCLĐ; đã kết nạp mới được trên 17.000 ĐVCĐ, tăng 44%; thành lập mới 207 CĐCS, tăng 360%. 

Lễ ra mắt 05 CĐCS tại Công đoàn ngành Xây dựng tỉnh

Để đạt được kết quả trên, LĐLĐ tỉnh đã chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện Chương trình phát triển đoàn viên cho từng giai đoạn gắn với nhiệm kỳ đại hội; các cấp công đoàn trong tỉnh triển khai thực hiện có hiệu quả văn bản số 5111/UBND-KT ngày 19/10/2016 của Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành về việc triển khai thực hiện, Thông tri số 02-TT/TU ngày 13/9/2016 của Tỉnh ủy Lào Cai và chương trình 1026/CTr-BCH ngày 03/11/2013 của Ban Chấp hành LĐLĐ tỉnh về phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước (giai đoạn 2013-2018); Đề án 01/ĐA-BCH ngày 25/7/2018 của Ban Chấp hành LĐLĐ tỉnh về phát triển đoàn viên, thành lập và nâng cao chất lượng hoạt động công đoàn cơ sở trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước (giai đoạn 2018-2023. Đi đôi với công tác phát triển đoàn viên là phải nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn. Thành lập ban chỉ đạo phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS cấp tỉnh, huyện, thị xã, thành phố và cấp ngành, phân công trách nhiệm cho các thành viên trong ban chỉ đạo. Chỉ đạo các cấp công đoàn tiến hành khảo sát nắm bắt về đời sống, việc làm, thu nhập của CNLĐ các doanh nghiệp trên địa bàn. Tập trung đẩy mạnh công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS trong đợt triển khai hoạt động “Tháng Công nhân” và dịp kỷ niệm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7), ngày thành lập Công đoàn tỉnh Lào Cai (15/11) hằng năm. Căn cứ vào hướng dẫn, tổ chức đánh giá, phân xếp loại hoạt động của CĐCS và công đoàn cấp trên cơ sở một cách khách quan, cụ thể; từ đó bình xét thi đua hằng năm gắn với kết quả phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS theo chỉ tiêu được giao, xem đó là một trong các tiêu chí cơ bản trong việc xét thi đua, đánh giá xếp loại tập thể, cá nhân. Các Liên đoàn Lao động huyện, thị xã, thành phố và công đoàn ngành cũng đã tham mưu kịp thời cho cấp ủy ban hành chỉ thị, văn bản chỉ đạo công tác phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở. Một số đơn vị chủ động phối hợp với chính quyền đồng cấp tổ chức đoàn cán bộ đến làm việc trực tiếp với các doanh nghiệp đủ điều kiện để tuyên truyền, vận động phát triển đoàn viên và thành lập CĐCS. Đối với chủ sử dụng lao động, tuyên truyền, vận động để người sử dụng lao động hiểu rõ tổ chức Công đoàn sẽ có vai trò quan trọng trong việc phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp làm tốt công tác chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tham gia quản lý doanh nghiệp, tuyên truyền, giáo dục người lao động thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nội quy, quy chế của doanh nghiệp, tổ chức tốt các phong trào thi đua yêu nước trong công nhân lao động, góp phần phát triển sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, tăng thu nhập cho cả chủ doanh nghiệp và người lao động, góp phần giữ vững mối quan hệ lao động hài hoà, tiến bộ, ổn định trong doanh nghiệp, từ đó người sử dụng lao động đồng thuận, tạo điều kiện cho việc thành lập CĐCS, hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động công đoàn tại doanh nghiệp đạt hiệu quả. 
Để làm tốt công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS, các cấp công đoàn đã đúc rút ra kinh nghiệm, đề nghị các cấp chính quyền tập trung cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp; đồng thời có biện pháp nghiêm khắc với những doanh nghiệp không tạo điều kiện để thành lập tổ chức công đoàn theo quy định của pháp luật. Các cấp công đoàn thường xuyên đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động, hướng mạnh về cơ sở, hướng về đoàn viên và người lao động, bám sát cơ sở, lấy cơ sở làm địa bàn hoạt động, lấy công nhân lao động làm đối tượng vận động, tập hợp và tổ chức hoạt động; lấy chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân lao động làm mục tiêu hoạt động. Tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, dành nguồn kinh phí thoả đáng, có hình thức động viên, khen thưởng kịp thời cho những đơn vị làm tốt công tác này. 
Công tác tuyên truyền, vận động phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS được các cấp công đoàn quan tâm đẩy mạnh với nhiều nội dung và hình thức đa dạng, phong phú, trong đó tập trung phổ biến, hướng dẫn pháp luật liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động; giai đoạn 2011-2020, đã cấp phát 1.500 cuốn Điều lệ và Hướng dẫn thi hành Điều lệ Công đoàn Việt Nam; in ấn, phát hành gần 20.000 tờ gấp, tài liệu tuyên truyền. Các cấp công đoàn đã tổ chức hàng nghìn đợt tuyên truyền cho công nhân lao động về các văn bản pháp luật liên quan đến lao động và công đoàn; chú trọng tuyên truyền vận động phát triển đoàn viên và thành lập CĐCS khu vực doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực, kỹ năng, nghiệp vụ cho cán bộ công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở và cán bộ CĐCS được quan tâm. Bình quân hằng năm, các cấp công đoàn đã tổ chức trên 30 hội nghị tập huấn, bồi dưỡng về nghiệp vụ và kĩ năng hoạt động công đoàn cho hàng nghìn lượt cán bộ công đoàn. 
Cùng với việc củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động là đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh được các cấp công đoàn trong tỉnh chú trọng. Các đơn vị, doanh nghiệp thực hiện tốt chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tổ chức có hiệu quả “Tết Sum vầy”, “Tháng Công nhân”, “Tháng hành động về an toàn vệ sinh lao động”... hằng năm; tổ chức đối thoại, thương lượng, kí kết thỏa ước lao động tập thể có nội dung có lợi hơn cho người lao động, quan tâm hỗ trợ kịp thời cho CNVCLĐ, đoàn viên công đoàn bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, bệnh hiểm nghèo nhân dịp Tết Nguyên đán hằng năm; hỗ trợ tiền cho hộ gia đình đoàn viên có hoàn cảnh khó khăn để sửa chữa, làm nhà mới từ quỹ xã hội công đoàn Lào Cai… Qua đó, đời sống vật chất và tinh thần của người lao động từng bước được nâng cao, tạo động lực để CNVCLĐ tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, nhất là phong trào thi đua “Lao động giỏi, lao động sáng tạo”, "Xanh - Sạch - Đẹp, bảo đảm an toàn vệ sinh lao động", “Giỏi việc n¬ước, đảm việc nhà”, “Thi đua phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa  nông nghiệp và phát triển nông thôn” gắn với phong trào thi đua “Chung sức xây dựng nông thôn mới”, góp phần hoàn thành kế hoạch sản xuất kinh doanh của đơn vị, ổn định và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 
Bên cạnh việc tập trung chú trọng công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐCS, các CĐCS đã làm tốt công tác bồi dưỡng, giúp đỡ, giới thiệu trên 18.000 đoàn viên ưu tú cho cấp ủy bồi dưỡng, có trên 10.000 đoàn viên được kết nạp vào Đảng Cộng Sản Việt Nam. Kết quả đánh giá chất lượng hoạt động CĐCS qua những năm gần đây, bình quân mỗi năm có trên 88% CĐCS được phân xếp loại đạt hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên, không có CĐCS xếp loại không hoàn thành nhiệm vụ.
Lào Cai có vị trí, vai trò quan trọng trong khu vực Tây Bắc và trên hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; kinh tế cửa khẩu tăng trưởng đột phá, nhiều dự án trọng điểm về công nghiệp, chế biến sâu khoáng sản; du lịch, dịch vụ phát triển nhanh… đã và đang mở rộng thu hút các thành phần kinh tế đầu tư, nhất là Khu công nghiệp Tằng Loỏng, khu Cửa khẩu quốc tế, các khu, cụm công nghiệp, khu du lịch Sa Pa, Bắc Hà…tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong và ngoài nước đến đầu tư, lập nghiệp thu hút nhiều lao động tham gia sản xuất kinh doanh. Đây cũng là cơ sở để các cấp công đoàn trong tỉnh phấn đấu bình quân hằng năm phát triển khoảng 1.500 đoàn viên. Thời gian tới, Công đoàn Lào Cai tiếp tục chủ động xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn các cấp có năng lực, trình độ, uy tín, có kỹ năng tổ chức các hoạt động; cán bộ công đoàn phải thực sự là người dám nói, dám làm và dám chịu trách nhiệm; phối hợp chặt chẽ với chính quyền đồng cấp làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn pháp luật liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chế độ chính sách, công tác bảo hộ lao động, an toàn vệ sinh lao động... 
Phát huy những kết quả đã đạt được, các cấp công đoàn tỉnh Lào Cai phát huy bản chất và truyền thống của giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam, tiếp tục đổi mới, sáng tạo để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, góp phần quan trọng để xây dựng tỉnh Lào Cai là tỉnh phát triển của vùng Trung du và miền núi phía Bắc.