Có thể khẳng định, công tác tài chính công đoàn là điều kiện, công cụ và là yếu tố quan trọng cho hoạt động tổ chức công đoàn, đảm bảo sức sống cho phong trào hoạt động của các cấp công đoàn, góp phần thúc đẩy tạo điều kiện cho các hoạt động của công đoàn ngày càng có hiệu quả cao hơn, đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn trong tình hình mới. 

 

Theo quy định của Nghị định 191/2013/NĐ-CP, ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết về tài chính công đoàn; đối tượng đóng kinh phí công đoàn là cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp mà không phân biệt cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đó đã có hay chưa có tổ chức công đoàn cơ sở. Xác định công tác tài chính là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, Liên đoàn Lao động tỉnh đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Chỉ thị 07/CT- UBND ngày 18/9/2014 về thực hiện Luật Công đoàn 2012 và Nghị định 191/2013/NĐ-CP, ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết về tài chính công đoàn.

Trong những năm qua, LĐLĐ tỉnh đã xác định việc thu, chi, phân phối, quản lý và sử dụng đúng quy định, đúng mục đích, quản lý tài chính công đoàn thực hiện theo nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch góp phần đẩy mạnh các hoạt động của các cấp công đoàn. Thông qua hoạt động tài chính công đoàn nâng cao ý thức trách nhiệm của đoàn viên công đoàn đối với tổ chức công đoàn, qua đó giáo dục ý thức đoàn viên có trách nhiệm với tổ chức công đoàn, ý thức đoàn viên với nhau, nâng cao tính cộng đồng trách nhiệm, đoàn kết tương thân tương ái làm cho đoàn viên gắn bó với tổ chức công đoàn hơn, tăng cường đoàn kết nội bộ, tạo ra sức mạnh góp phần hoàn thành nhiệm vụ chính trị của đơn vị, không ngừng nâng cao đời sống, cải thiện việc làm cho người lao động. Làm cho đoàn viên có trách nhiệm tham gia tích cực trong công tác tài chính công đoàn, tạo điều kiện cho việc thu chi tài chính công đoàn đạt kết quả tốt, góp phần phát triển đội ngũ công nhân, viên chức, lao động, xây dựng tổ chức công đoàn tỉnh Lào Cai ngày càng vững mạnh.

Sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết số 07b/NQ-TLĐ ngày 21/01/2016 của Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn (khoá XI) về công tác tài chính công đoàn trong tình hình mới đã chỉ rõ: các cấp công đoàn trong tỉnh đã tập trung chỉ đạo, đôn đốc việc thu kinh phí và đoàn phí công đoàn, thực hiện dự toán, quyết toán thu chi tài chính công đoàn, nhất là phối hợp với ngân hàng AgriBank, ViettinBank, BIDV để triển khai thu kinh phí công đoàn qua tài khoản chung của Công đoàn Việt Nam; tổ chức tốt các hoạt động chăm lo cho người lao động. Tuy nhiên, kết quả chưa cao, nhất là thu kinh phí công đoàn trong doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn. 

Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân

Một số chủ doanh nghiệp chưa nhận thức đúng về trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi cho người lao động khi đơn vị thực hiện đóng kinh phí công đoàn. Số thu kinh phí ở các đơn vị, doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn đạt thấp, do số doanh nghiệp này chủ yếu hộ kinh doanh cá thể, gia đình nhỏ lẻ và các doanh nghiệp mới thành lập, mới đi vào sản xuất, một số doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh; nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ, mang tính chất gia đình, sản xuất, kinh doanh không ổn định.

Một số cấp ủy, chính quyền và ngành chức năng chưa thật sự sát sao trong lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp cùng tổ chức công đoàn để kiểm tra, thanh tra chưa thường xuyên, chưa cương quyết xử lý nghiêm những doanh nghiệp không đóng nộp kinh phí công đoàn theo quy định. 
Từ năm 2020 đến 2022, do tình hình dịch bệnh Covid-19, nhiều doanh nghiệp sản xuất kinh doanh gặp khó khăn, phải cắt giảm lao động, thu hẹp sản xuất, có doanh nghiệp phải ngừng việc, phá sản…việc làm và thu nhập của người lao động bị tác động trực tiếp và ảnh hưởng đến đời sống của người lao động.
Do thực hiện sắp xếp lại tổ chức và tinh giản biên chế, đội ngũ cán bộ công đoàn chuyên trách ít, có đơn vị chỉ có 2 người. Bên cạnh đó một số kế toán của công đoàn cấp trên cơ sở cơ không có chuyên môn nghiệp vụ về công tác tài chính công đoàn, chủ yếu là kiêm nhiệm. Việc tổ chức tập huấn công tác tài chính cho đội ngũ chủ tịch và kế toán các công đoàn cơ sở hiệu quả chưa cao.
Kiến nghị và giải pháp 
- Một là: Tiếp tục phối hợp với các cơ quan truyền thông thực hiện tốt công tác tuyên truyền, nhất là thực hiện công tác “Dân vận khéo” để tuyên truyền đến các cấp công đoàn và người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp về các quy định của công tác tài chính công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn 2012, Nghị định số 191/2013/NĐ-CP của Chính phủ, Chỉ thị 07/CT-UBND và các quy định của Tổng Liên đoàn. 
- Hai là: Hằng năm, làm tốt công tác tham mưu cho Tỉnh ủy, phối hợp với  UBND tỉnh và các cơ quan: Thuế, Tài chính, Kho bạc, BHXH, Lao động, Thương binh và Xã hội, công an,... thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật lao động đối với các doanh nghiệp, sau kiểm tra có thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng; đồng thời cần phải xử phạt nghiêm các đơn vị, doanh nghiệp không nộp kinh phí công đoàn theo Điều 38, Nghị định số 12/2022/NĐ-CP ngày 17/01/2022 cuả Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
- Ba là: Thực hiện có hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng nghề nghiệp mọi mặt cho đội ngũ cán bộ công đoàn; nhất là bồi dưỡng nâng cao kỹ năng làm việc, tiếp xúc với chủ sử dụng lao động; ưu tiên tuyển dụng, tiếp nhận cán bộ có trình độ về quản lý kinh tế, pháp luật, năng động, sáng tạo; phải thường xuyên nắm bắt được tình hình sản xuất, kinh doanh, nắm chắc số lao động, đoàn viên, số người đóng BHXH của từng doanh nghiệp. 
- Bốn là: Tiếp tục phối hợp với cơ quan Ngân hàng, Thuế và các địa phương thực hiện thu kinh phí công đoàn đối với các đơn vị, doanh nghiệp chưa thành lập công đoàn đóng nộp vào tài khoản Công đoàn Việt Nam theo quy định. Làm tốt chức năng đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động; tổ chức tốt các phong trào thi đua, nhất là phong trào thi đua về thu nộp tài chính công đoàn theo quy định của pháp luật. Thực hiện tốt quy định của Tổng liên đoàn; đồng thời thực hiện tốt quy định của Tổng Liên đoàn về khen thưởng, xử phạt về thu, nộp tài chính công đoàn. 
- Năm là: Kinh phí công đoàn là một loại phí phải đóng nộp theo quy định của nhà nước, để thực hiện có hiệu quả thì đề nghị Tổng Liên đoàn nghiên cứu tham mưu cho Chính phủ có cơ chế giao cho cơ quan thuế chủ trì phối hợp cùng tổ chức công đoàn để thu, thanh tra, kiểm tra việc đóng nộp kinh phí công đoàn.
Các cấp Công đoàn trong tỉnh quyết tâm thực hiện có hiệu quả Luật và Nghị định của Chính phủ, tăng thu kinh phí Công đoàn theo quy định để chăm lo, bảo vệ tốt hơn cho đoàn viên và người lao động, phấn đấu xây dựng nguồn lực tài chính đủ mạnh đáp ứng nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn trong tình hình mới.